8. Seplenienie międzyzębowe.
Seplenienie międzyzębowe
Przyjrzyj się swojemu dziecku: podczas kontaktu z rówieśnikami, indywidualnej zabawy, opowiadania o czymś ważnym… Jak mówi? Starannie, wyraźnie? Wszyscy rozumieją przekazywane wiadomości? A może przeciwnie – tylko Ty, jako Rodzic, jesteś w stanie zrozumieć ogólny przekaz? Dziecko mówi niewyraźnie? Zamienia głoski? Opuszcza fragmenty wyrazów?
A może podczas mówienia „wystawia” język?
Coraz częściej diagnozowaną wśród dzieci w wieku przedszkolnym wadą wymowy jest seplenienie międzyzębowe, polegające przede wszystkim deformacji, zniekształcaniu głosek takich jak: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż, t, d, n, l. Do zniekształcenia dochodzi przez wkładanie języka między zęby podczas wymowy.
Taki nawyk wpływa na zniekształcanie wymowy i jakość rozumienia, a w przyszłości może mieć wpływ na trudności w pisaniu oraz negatywnie oddziaływać na komfort psychiczny dziecka.
- Co robić, jeśli dziecko mówi międzyzębowo?
Jak najszybciej skontaktuj się z logopedą, który wyćwiczy z dzieckiem prawidłowe ułożenie języka w buzi (za zębami, w buzi), utrwali prawidłową wymowę oraz przedstawi ćwiczenia do wykonywania w domu. Najważniejsze, żeby nauka poprawnej wymowy przebiegała pod czujnym okiem specjalisty – wtedy złe nawyki artykulacyjne nie będą utrwalane. Międzyzębowość może wystąpić nawet u dziecka trzyletniego – pamiętaj, że im szybciej podejmiesz działania, tym szybciej pomożesz dziecku zmienić złe nawyki występujące podczas mówienia.
- Czy dziecko wyrośnie z tej wady?
Nie, trzeba pójść do logopedy.
- Jaka jest bezpośrednia przyczyna wady?
Nieprawidłowa praca języka.
- Co może być przyczyna nieprawidłowej pracy języka?
-oddychanie przez usta
- choroby układu oddechowego
- zbyt długie karmienie butelką
- długie używanie smoczka
- ssanie palca
- nieprawidłowe połykanie śliny, płynów, pokarmów…itp
- Co robić, żeby przyspieszyć utrwalanie prawidłowego wzorca wymowy?
- Absolutnie NIE WYKONUJ ćwiczeń narządów artykulacyjnych, podczas których język jest poza buzią: oblizywania warg, zębów, dotykania nosa czy brody – takie ćwiczenia tylko utrwalą złe nawyki!
- Ćwicz prawidłową pozycję języka w buzi podczas artykulacji. Możesz wykorzystać lusterko, które ułatwi obserwację „uciekającego” języczka. W taki sposób uwrażliwisz dziecko na właściwe miejsce artykulacji oraz zwiększysz jego świadomość panowania nad ciałem.
- Wykorzystaj metaforę: język to wąż, który przebywa w swojej jaskini i nie może z niej uciekać. Pomoże to dziecku zapanować nad jego językiem.
- Syczcie i bzyczcie razem naśladując węże, żmije, pszczółki, komary, muszki i inne owady. Można wykorzystać wersję gry w łapki, modyfikując ją tak, aby jedna osoba była muszką (bzzzzz…). Pamiętaj o zamianie ról!
- Wybierzcie dwie maskotki lub pacynki i bawcie się w „papugowanie” – Twoja zabawka mówi pierwsza: niech to będą sylaby zawierające głoskę (pamiętaj o tym, żeby język Twojego dziecka nie uciekał między zęby!) lub powoli wymawiane wyrazy zaczynające się na ćwiczoną głoskę: ssssowa, ssssyn, ssssser… przeplataj je ze słowami, które dziecko potrafi wypowiedzieć. Nie zapomnij o zamianie ról, pozwól dziecku być kreatywnym – niech samo wymyśla słowa zaczynające się na tę głoskę, przy okazji kształcąc własną spostrzegawczość.
- Rymowanki (dzieci je uwielbiają!): wypowiadasz słowo, a dziecko szuka do niego rymu, na przykład masa – kasa; wozy – kozy, macka – packa. Nie bój się wyrazów, które są śmieszne i bawią. Najważniejsza jest dobra zabawa, a prawidłowa wymowa niech kształtuje się… przy okazji!
- Dostosuj ćwiczenia do wieku swojego dziecka: dwulatkom wystarczy naśladowanie węża i powtarzanie sylab (z języczkiem „schowanym”): sssa, ssso, ssse, sssy; dzieci starsze zainteresują się zadaniami z wykorzystaniem obrazków, których nazwy rozpoczynają się na ćwiczoną w danym momencie głoskę.
Pamiętaj o zaleceniach logopedy i ćwiczeniach, jakie zadaje. Ważne jest, aby ćwiczyć systematycznie, przynajmniej 15 minut w ciągu dnia (może być rozbite na trzy pięciominutowe serie). Właściwie wykonywane ćwiczenia w domowym zaciszu przyspieszą oczekiwany efekt, czyli – piękną wymowę podczas codziennych czynności.
Pamiętaj, żeby języczek ZAWSZE pozostawał w buzi, za ząbkami.
Na podstawie:
zebrała Małgorzata Dobrzyńska