Logopeda radzi część 3
Z cyklu: „Szkolny logopeda radzi…” cz.3
O co najczęściej pytamy logopedę?
Jakie są przyczyny wad wymowy?
Przyczyny wad wymowy mogą być bardzo różne i jest ich wiele. Do najczęstszych przyczyn wywołujących zaburzenia mowy możemy zaliczyć:
- nieprawidłowości w budowie narządów artykulacyjnych;
- niska sprawność narządów artykulacyjnych w szczególności brak pionizacji języka;
- zaburzenia słuchu;
- anomalie w uzębieniu i zgryzie;
- czynniki środowiskowe np. zbyt infantylna mowa rodziców, dwujęzyczność;
- brak koordynacji między pracą więzadeł głosowych, a pracą narządów artykulacyjnych;
- uszkodzenia układu nerwowego np. mowa dzieci niepełnosprawnych intelektualnie.
Jak długo trwać będzie terapia logopedyczna?
Czas trwania terapii jest sprawą indywidualną. Może ona trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Na to pytanie nie da się nigdy odpowiedzieć jednoznacznie i wskazać dokładny termin lub czas trwania terapii logopedycznej.
Na czas terapii ma wpływ kilka czynników:
- rodzaj wady wymowy;
- sprawność aparatu artykulacyjnego;
- częstotliwość spotkań w gabinecie logopedycznym;
- współpraca z innymi specjalistami np. audiolog, ortodonta;
- wiek i zaangażowanie dziecka;
- systematyczna praca rodziców z dzieckiem w domu i przestrzeganie zaleceń!!!
Należy pamiętać o tym, że wywołanie danej głoski może pójść szybko i sprawnie. Dużo trudniejszym i wymagającym czasu jest etap utrwalania prawidłowej wymowy.Terapia zostaje zakończona w momencie, kiedy dziecko prawidłowo wymawia głoski w mowie spontanicznej lub gdy logopeda przekaże wskazania do pracy w domu wiedząc, że przyniesie to pożądany efekt.
Czy dziecko musi chodzić na terapię do logopedy w szkole?
Nie! Rodzice wyrażają zgodę na udział dziecka w terapii.
W każdej chwili mogą dziecko „wypisać” z tych zajęć szkolnych. Może nie odpowiadać fakt, że zajęcia są grupowe.
Z terapii logopedycznej można bezpłatnie skorzystać w:
- Ø Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej na terenie miasta zamieszkania,
- Ø Przychodniach z kontraktem NFZ (potrzebne skierowanie).
Istnieje również możliwość odpłatnej terapii w:
- Ø prywatnych gabinetach logopedycznych, prywatnych przychodniach i poradniach- zajęcia indywidualne
Dlaczego głoska „r” jest tak trudna do wywołania?
Zespół ruchów artykulacyjnych, charakteryzujących te głoskę, jest złożony ze względu na konieczność powstania wibracji na końcu języka i odpowiedniego tempa tego ruchu. Jeżeli nie ma przeszkód anatomicznych, (np. skrócenie wędzidełka), to najczęściej skutek przynosi usprawnienie pracy języka,
a zwłaszcza „gimnastyka” jego czubka.
Czy wada wymowy jest dziedziczna?
Spotyka się występowanie takiej samej wady wymowy
u rodziców i dzieci, rodzeństwa. Nie jest to jednak dowód na dziedziczenie wady, lecz przejaw nawykowego uczenia.
Jak powinny wyglądać ćwiczenia w domu i czy należy ćwiczyć?
Ćwiczenia powinny być prowadzone systematycznie
i codziennie. Marne efekty przynoszą ćwiczenia raz
w tygodniu/miesiącu w drodze do logopedy. Wskazane jest ćwiczenie codzienne około 10-15 minut. Logopeda w gabinecie wywołuje poprawne brzmienia głosek, zaś rodzice utrwalają osiągnięte efekty w domu. Systematyczne ćwiczenia z rodzicami
w domu bardzo przyspieszają przebieg terapii logopedycznej.
Czy moje dziecko mówi dobrze?
Rozwój mowy dziecka przebiega etapami. Dzieci trzyletnie powinny wymawiać wszystkie głoski z wyjątkiem s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, r. Między trzecim a piątym rokiem życia pojawiają się głoski trudniejsze artykulacyjnie. Dziecko sześcioletnie powinno mówić wszystkie głoski. Jeśli nie mówi warto w tym czasie skorzystać z pomocy logopedy - zapobiegnie to powstaniu patologii.
Jakie mogą być konsekwencje wady wymowy w nauce?
Dzieci, które mówią nieprawidłowo tak samo niepoprawnie mogą zapisywać wyrazy. Dopóki wada wymowy nie będzie usunięta dziecko może mieć kłopoty z poprawnym zapisem, z czytaniem, pisaniem ze słuchu, z pamięci. Jeśli wada została skorygowana późno, w wieku szkolnym, konsekwencje ciągnąć się mogą za dzieckiem do końca edukacji. Utrzymujące się trudności w czytaniu, wynikające z błędnej artykulacji, nieprawidłowego różnicowania dźwięków mowy rzutują na cały proces uczenia się dziecka. Słabo opanowana technika czytania pociąga za sobą zwolnienie tempa pracy, trudności z rozumieniem czytanych treści, pozbawia dziecko podstawowego narzędzia pracy.
Czy z wady wymowy można wyrosnąć?
Niestety nie! Oczywiście istnieją pewne opóźnienia, które pod wpływem opiekunów, przedszkola, szkoły lub otoczenia bardzo szybko mogą zostać unormowane. Tutaj potrzebna jest wiedza na temat rozwoju mowy dziecka. Na tej podstawie można stwierdzić, co jest charakterystyczne dla danego okresu rozwoju, a co jest sygnałem do pojęcia terapii logopedycznej. Wada wymowy jest taką nieprawidłowością, której występowania nie można uzasadnić wiekiem lub innymi czynnikami.
W momencie rozpoczęcia nauki szkolnej rozwój mowy dziecka powinien być zakończony, zatem nie mogą występować żadne zaburzenia artykulacji. Błędem jest myślenie, że dziecko 5-letnie ma jeszcze czas na wymowę głosek sz, rz, cz, dż, a 6-letnie nie musi wypowiadać r. Wady wymowy w znacznym stopniu mogą utrudniać naukę czytania i pisania.
Na podstawie www.logopeda.org ulogopedy.pl
logopeda Małgorzata Dobrzyńska