Logopeda radzi część 2
Z cyklu: „Szkolny logopeda radzi…” cz.2
Dziecko a urządzenia cyfrowe
Telewizja i komputer mają bardzo duży wpływ na rozwój sfery emocjonalnej, intelektualnej i fizycznej dziecka.
Smutne fakty
* Coraz więcej rodziców daje swój telefon do zabawy dzieciom kilkumiesięcznym, często pozwalają na zabawę nim nawet przez godzinę
* Dzieci odrabiając lekcje, oglądają telewizję.
* W wielu domach telewizor lub komputer jest włączony od rana do wieczora.
* Rodzinne obiady często spożywa się przed ekranem telewizora lub komputera.
Konsekwencje
*Migający obraz szkodliwie wpływa na rozwój oczu i znacznie upośledza zdolność akomodacji oka, przesiadywanie przed ekranem deformuje kręgosłup dziecka, prowadzi do nadwagi
*Telewizor i komputer ograniczają w dziecku możliwość poznawania świata wszystkimi zmysłami. Wrażliwość dziecka kształtuje się m. in. poprzez dotyk, smak, zapach. Migające obrazy i gwałtowne dźwięki atakują niedojrzały układ nerwowy, to z kolei pobudza dziecko i sprawia, ze jest ono podenerwowane, rozdrażnione, nie umie się skupić. Mózg dziecka wystawiony na nadmiar bodźców cyfrowych (telewizji, komputera, gier) reaguje nadpobudliwością. Określane jest to mianem trwałego częściowego rozkojarzenia uwagi, czyli przebywanie w stanie nieustannego bycia zajętym zwracanie uwagi na wszystko bez koncentrowania się na czymkolwiek.
*Dzieci oglądające dużo telewizji rozwijają się wolniej, mówią później, mają mniejszy zasób słów, później zdobywają umiejętność czytania, co w konsekwencji często prowadzi do osiągania gorszych wyników w nauce.
*Bodźce płynące z ekranów urządzeń takich jak komputer, telewizor, smartfon, powodują zahamowanie naturalnego rozwoju komórek lewej półkuli mózgu (odpowiedzialnej za tworzenie i odbieranie mowy). Język nie rozwija się lub czyni to z wielkim opóźnieniem.
*Telewizor i komputer ogranicza czas na wspólne rozmowy, działania, kontakt bezpośredni rodziców i dzieci. Dziecko spędzające czas przed ekranem zostaje pozbawione obcowania z drugim człowiekiem. Jego słownictwo nie wzbogaca się, a mowa i wymowa nie mają okazji do rozwijania się w naturalnych sytuacjach komunikacyjnych.
*Bierne przesiadywanie przed ekranem ogranicza wyobraźnię, kreatywność.
*Powoli zmniejsza się naturalne zainteresowanie światem. Gry komputerowe, bajki stają się ciekawsze niż wycieczka rowerowa, spacer czy zabawa z rówieśnikiem.
Rodzicu pamiętaj!
* To my dorośli musimy świadomie i rozważnie dbać o rozwój mózgu naszych dzieci, pozwolić im swobodnie się rozwijać w naturalnym środowisku jakim jest swobodna zabawa.
*Aby filmy i programy pełniły funkcję edukacyjną, muszą być dawkowane z umiarem, a ich wybór musi być nadzorowany przez rodzica. Oglądnie telewizji powinno być aktywnym zajęciem. Programy podsuwają tematy do zabaw, pomysły do przygotowana prac plastycznych i konstrukcyjnych, zawierają propozycje piosenek, tańców, sposobów obserwowania przyrody, wykonywanie różnych doświadczeń. Przed ekranem dzieci potrzebują osoby dorosłej, autorytetu, który modeluje zachowania, pomaga odróżnić dobro od zła. Przy wspólnym oglądaniu rodzice mają możliwość wytłumaczyć niejasności, pomóc w ocenie postaci i jej czynów, przekonać, że świat na ekranie to fikcja.
* Nie należy traktować telewizji jak nagrody. Nie powinna być ona także pocieszaczem ani uspokajaczem to rodzice są od przytulania i ocierania łez. Telewizja nie może być też narzędziem kary szlaban na telewizor zazwyczaj w żaden sposób nie łączy się z tym, co dzieciak przeskrobał.
Na ile czasu przed ekranem pozwolić?
- do 2 roku życia – idealnie, gdyby w ogóle nie oglądały telewizji, nie grały na komputerach, tabletach czy telefonach (badania wykazują jednak, że coraz więcej rodziców dzieci poniżej 2 roku życia daje dzieciom smartfony, żeby je czymś zająć i uspokoić. Technologia stała się odpowiednikiem smoczka).
- od 2-5 roku życia – do godziny dziennie, wartościowe programy i bajki, bez reklam, gry edukacyjne na tablet i telefon.
- Od 6 roku życia – pediatrzy zalecają zachować rozsądek: jeśli ok. 12 godzin dziennie dziecko spędza czas na zabawie, w szkole, otrzymuje odpowiednią dawkę ruchu – wtedy pozostały czas (poza spaniem) może być czasem przed ekranem. Nie zostaje tego dużo: nadal ok. godziny-dwóch.
Na podstawie:
R. Patzlaff, Zastygłe spojrzenie. Fizjologiczne skutki patrzenia na ekran a rozwój dziecka. Karków G. Small, G. Vorgan, i Mózg. Jak przetrwać tachnologiczną przemianę współczesnej umusłowości. Poznań N. Carr, Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg. Gliwice 2013
mgr Małgorzata Dobrzyńska logopeda SP Żelazków